Het Vieze Woord

Feministen zijn lelijke dikke vrouwen die geen man kunnen krijgen en zichzelf daarom afzetten tegen alles wat piemeldragend is, zo viel te lezen in het anti-feministisch manifest van Hasna El Maroudi. Toegegeven, feminisme is lastig. De stereotypen die in dit artikel worden aangedragen zijn herkenbaar (tuinbroeken, boze middelbare vrouwen).Het interessantste aan dit artikel is echter dat de auteur na haar betoog, eigenlijk een behoorlijk genuanceerd beeld neerzet van haar eigen ideeën. Sterker nog, uitspraken als “[Wij zijn] een generatie die het niet zo nauw neemt met het verschil in sekse. De rolverdeling tussen man en vrouw heeft voor ons niets te maken met in welke hoedanigheid je ter wereld bent geworpen”, zouden makkelijk onder het feminisme geplaatst kunnen worden. In het einde van haar betoog schrijft de auteur dat het ouderwetse feminisme flink tekort schiet: “Je sekse is tegenwoordig niet langer allesbepalend. Laten we stoppen met de nadruk leggen op het verschil in sekse en voortaan gewoon uitgaan van de individuele wenselijkheden”.

Dit artikel heeft behoorlijk wat stof doen opwaaien, maar naast dat het niet bijzonder goed onderbouwd is (waar de meeste kritiek op inging), brengt het wel een pijnlijk punt naar voren. Feminisme is een vies woord geworden. Ook binnen ontwikkelingssamenwerking en maatschappelijke organisaties in Nederland is het “not done” om het woord feminisme te gebruiken. Het idee is dat het vrouwen en mannen afschrikt en oude stereo-typen oproept (wat voor een deel ook zo is). Maar wie kritisch kijkt,ziet al snel dat veel van de doelen die organisaties en individuen zichzelf stellen, in de kern niet verschillen van feministische ideeën. Of hebben we alleen feminisme vervangen door gender-gelijkheid en het patriarchaat door masculiniteit?

Misschien dat terminologie er niet toe doet, en misschien lijkt het geen relevante discussie (meer), er is in elk geval een belangrijke reden waarom we wel moeten blijven nadenken over feminisme; in veel landen in het niet-Westen blijven vrouwenorganisaties opereren vanuit een feministisch perspectief. Niet overal, in sommige landen is het woord feminisme net zo “not done” als in Nederland, maar voor veel activisten blijft het een betekenis houden, zoals ik zelf heb ondervonden in mijn werk. Zowel vrouwen, mannen als delen van de homo-beweging (de politiek correcte term is LGTB wat staat voor homoseksuelen, lesbiennes, biseksuelen en transgenders) blijven zichzelf feminist noemen, en snappen soms niet de moeite die westerse vrouwen en mannen, inclusief ikzelf, hebben met dit woord. Vanuit het idee van internationale solidariteit, toch ook belangrijk, kunnen we hier niet zomaar aan voorbij gaan.

Daarnaast zouden we ons misschien moeten afvragen waar de moeite met het woord feminisme vandaan komt: waarom is dit zo’n heikel punt, zowel voor vrouwen als mannen? Ik ben er nog niet over uit, maar dit anti-feministisch manifest kan niet het antwoord zijn. Net als de huidige tactiek van instellingen (op de Opzij na) waarin we "eigenlijk feminisme bedoelen maar het niet zo noemen" niet het antwoord is. Ik ga de schrijfster van dit manifest in elk geval binnenkort uitnodigen voor een kop koffie.